ΕΣΠΕΡασπίς

Τίτλος Έργου Ελληνικά:

Ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών παρακολούθησης ιολογικών ασθενειών-φορέων εσπεριδοειδών και αξιολόγηση εμπορικών σκευασμάτων ενεργοποίησης μηχανισμών άμυνας

Τίτλος Έργου Αγγλικά:

Development of novel technologies for monitoring viral diseases-vectors of citrus and evaluation of defense mechanism activation by commercial products

Ακρωνύμιο:  ΕΣΠΕΡασπίς

Κωδικός έργου: Τ2ΕΔΚ-00431 (ΜIS 5074531)

Πλαίσιο Χρηματοδότησης:

Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)

 Ε.Υ. Έργου: ΠΟΤΑΜΙΤΗΣ ΗΛΙΑΣ

Σύντομη Περιγραφή:

 Τα εσπεριδοειδή αποτελούν μια από τις σημαντικότερες δενδρώδεις καλλιέργειες στον κόσμο με ετήσια παραγωγή 145 εκ. τόνους. Η Μεσογειακή διατροφή είναι αποδέκτης παγκόσμιας αποδοχής και η σημασία των εσπεριδοειδών σε αυτή τη φιλοσοφία της τροφικής αλυσίδας του ανθρώπου είναι ιδιαιτέρως σημαντική καθώς αποτελούν πλούσια πηγή θρεπτικών και αντιοξειδωτικών στοιχείων. Η καλλιέργεια των εσπεριδοειδών στην Ελλάδα βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε κρίση παρότι καταλαμβάνει την πρώτη θέση στις εξαγωγές φρούτων αποτελώντας σημαντικό πυλώνα στην αγροτική της παραγωγή. Μέρος του προβλήματος είναι η αντικατάσταση από νέα είδη καλλιεργειών, που μπορεί να επιφέρουν μεγαλύτερα κέρδη, η έλλειψη εθνικής στρατηγικής και κυρίως λόγω ανυπαρξίας υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού, όπου αν και έχει υπογραφεί ο Τεχνικός Κανονισμός Παθογόνων Ελέγχου δυστυχώς δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι αντίστοιχες ενέργειες. Η ανάγκη για αναδιάρθρωση της καλλιέργειας εσπεριδοειδών, ακολουθώντας τις νέες απαιτήσεις της αγοράς, κρίνεται επιτακτική με τη χρήση νέων ειδών/ποικιλιών/υποκειμένων μέσα από την αξιοποίηση του Ελληνικού γενετικού υλικού, παραγωγή υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού και ταυτόχρονα προστασία των φυτογενετικών πόρων καθώς απειλούνται από φυτοπαθολογικές ασθένειες και ιδιαιτέρως ιολογικών ασθενειών περιορίζοντας και υποβαθμίζοντας την ποσότητα και ποιότητα του τελικού προϊόντος. Στη χώρα μας μια από τις σημαντικότερες ασθένειες είναι ο ιός της τριστέτσας των εσπεριδοειδών (CTV) με τεράστιες οικονομικές ζημιές. Έχοντας ως πυλώνα τη χάραξη νέας εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη και βελτίωση ανταγωνιστικότητας των εσπεριδοειδών το πρόγραμμα σκοπεύει στην έναρξη αναδιάρθρωσης της καλλιέργειας μέσω ουσιαστικής και με καινοτόμες μεθοδολογίες αναβάθμιση της φυτοϋγείας τους για μείωση των εισροών, σωστή και αποδοτική διαχείριση των φυτογενετικών πόρων. Για την επίτευξη τους το έργο θα εστιάσει στη δημιουργία κατάλληλων υπηρεσιών για τη βελτίωση, διατήρηση και ανάδειξη ελληνικών εσπεριδοειδών εφαρμόζοντας state of the art μεθοδολογίες στη διάγνωση ιολογικών ασθενειών με εφαρμογή και σε πεδίο αγρού, τη προσφορά υψηλής ποιότητας και ασφάλειας παραγωγής προϊόντων και πολλαπλασιαστικού υλικού στους καταναλωτές και επιχειρήσεις. Επίσης με απώτερο στόχο τη μεγιστοποίηση οφελών και κέρδους όπως την προστασία φυτικού κεφαλαίου παραγωγών/επιχειρήσεων, την ενίσχυση επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας αλλά και την κατεύθυνση προς νέους στόχους παραγωγής ή/και οικονομικής πολιτικής είναι απαραίτητο να εμβαθύνουμε τις γνώσεις μας σχετικά με τη παθολογία και την αντίδραση φυσιολογίας των εσπεριδοειδών αναπτύσσοντας νέα δεδομένα.

Επιμέρους αλληλένδετοι στόχοι αποτελούν:

• η χαρτογράφηση παρουσίας και επιδημιολογίας ιοειδών σε είδη εσπεριδοειδών
• η αξιολόγηση συμβατότητας Ελληνικών ποικιλιών εσπεριδοειδών με ανθεκτικά υποκείμενα στο CTV και μελέτες παθογένειας σε ιοειδή
• η χαρτογράφηση και παρακολούθηση εντόμων-φορέων του CTV με ηλεκτρονικές παγίδες νέων τεχνολογιών
• η αξιολόγηση εμπορικών σκευασμάτων ως προς την ενίσχυση άμυνας των φυτών μέσα από–ομικές τεχνολογίες
• ο έλεγχος φυτωριακών υλικών για την πιστοποίηση και αύξηση παραγωγής/διάθεσης υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού

Το προτεινόμενο έργο είναι αρκετά φιλόδοξο χρησιμοποιώντας εφαρμόσιμες σε άλλα είδη καινοτόμες προσεγγίσεις νέων και με ακρίβεια τεχνολογιών προσδίδοντας αξιοπιστία στην ερευνητική προσέγγιση που θα ακολουθηθεί για την επίτευξη των επιμέρους συνδετικών στόχων. Οι φορείς που εμπλέκονται στο συνεργατικό έργο διαθέτουν σημαντική εμπειρία σε έλεγχο ιολογικών ασθενειών, μορφολογικό χαρακτηρισμό εντόμων-φορέων, ανάπτυξη και εφαρμογή νέων τεχνολογιών και αγροτικά πληροφοριακά συστήματα στις ανάγκες του παρόντος έργου, παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού και ανάπτυξη νέων σκευασμάτων βελτίωσης φυτοϋγείας των δένδρων συστήνοντας μια ομάδα με συμπληρωματικές ικανότητες για την εφικτή υλοποίηση του έργου και την επιτυχή παραγωγή υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού μέσα από τη χρήση καινοτόμων μεθόδων διάγνωσης.

Στοχοι:

Επιμέρους αλληλένδετοι στόχοι του προγράμματος είναι:

• η χαρτογράφηση παρουσίας και επιδημιολογίας ιοειδών σε είδη εσπεριδοειδών
• η αξιολόγηση συμβατότητας σημαντικών Ελληνικών ποικιλιών-ανθεκτικών υποκειμένων στο CTV και μελέτες παθογένειας σε ιοειδή
• η χαρτογράφηση και παρακολούθηση εντόμων-φορέων του CTV με ηλεκτρονικές παγίδες νέων τεχνολογιών
• η αξιολόγηση εμπορικών σκευασμάτων ως προς την ενίσχυση άμυνας των φυτών μέσα από –ομικές τεχνολογίες
• ο έλεγχος φυτωριακών υλικών για την πιστοποίηση και αύξηση παραγωγής/διάθεσης υγιούς Π.Υ.

Οι φορείς που εμπλέκονται στο συνεργατικό έργο διαθέτουν σημαντική εμπειρία σε διαγνωστική ιολογία και βελτίωση/ανάπτυξη νέων μεθοδολογιών, μορφολογικό χαρακτηρισμό εντόμων, εφαρμογή νέων τεχνολογιών (3D-εκτύπωση, τηλεανίχνευση, ηλεκτρονικές παγίδες) και αγροτικά πληροφοριακά συστήματα στις ανάγκες του παρόντος έργου, παραγωγή φυτωριακού υλικού και ανάπτυξη νέων σκευασμάτων βελτίωσης φυτοϋγείας των δένδρων, συστήνοντας μια ομάδα με συμπληρωματικές ικανότητες για την εφικτή υλοποίηση του έργου και την επιτυχή παραγωγή υγιούς (ιδιωτικού) Π.Υ. μέσα από τη χρήση καινοτόμων μεθόδων διάγνωσης. (λεπτομερής περιγραφή στη Συνοπτική Έκθεση)

Αναμενόμενα Αποτελέσματα:

Το προτεινόμενο έργο έχει σκοπό την έναρξη αναδιάρθρωσης εσπεριδοκαλλιέργειας ως εθνική στρατηγική σωστής, αυξημένης αποδοτικής διαχείρισης φυτογενετικών πόρων και μείωσης εισροών λόγω προβλημάτων φυτοϋγείας με ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων μεθοδολογιών αναβάθμισης τους και χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού (ΠΥ). Με το παρών πρόγραμμα δημιουργείται μια ομάδα συνεργασίας μεταξύ τριών ερευνητικών φορέων (IMBB, ΙΕΛΥΑ, ΕΛΜΕΠΑ) και ιδιωτικών φορέων παρόμοιου και συμπληρωματικού αντικειμένου (εταιρεία παραγωγής ΠΥ, εταιρία πώλησης αγροτικών προϊόντων, εταιρεία αγροτικών πληροφοριακών συστημάτων) ως ένα άτυπο συνεργατικό σχήμα δικτύωσης και συντονισμού των σχετικών υποδομών και της τεχνογνωσίας τους για την επίτευξη των οριοθετημένων στόχων που αφορούν τη βελτίωση και διατήρηση εσπεριδοκαλλιέργειας και εμμέσως στη χρήση υγιούς Π.Υ. μετά από χρόνια αδιαφορίας για την εφαρμογή του Τεχνικού Κανονισμού ως προς τον έλεγχο παθογόνων από τον κρατικό μηχανισμό.

Με το έργο αναμένονται πολλαπλά αποτελέσματα σε διάφορα επίπεδα, όπως:

-Δημιουργείται ένα σύστημα αειφόρου διαχείρισης για την αντιμετώπιση του CTV με την ανάπτυξη καινοτόμων μεθοδολογιών, προσφέροντας πλεονεκτήματα/οφέλη όπως:

• Προστασία φυτογενετικών πόρων της χώρας/παραγωγών-επιχειρήσεων μέσω έγκαιρης πρόβλεψης/διάγνωσης ασθένειας και αποφυγή επιδημιών
• Περιορισμός κόστους στην παραγωγική διαδικασία πρωτογενούς και τριτογενούς τομέα
• Αύξηση ανταγωνιστικότητας και στρεμματικών αποδόσεων και χρήση βελτιωτικών-αμυντικών εμπορικών σκευασμάτων συμβάλλοντας στην ενίσχυση οικονομικών απολαβών εσπεριδοκαλλιεργητών στον πρωτογενή και στο δευτερογενή τομέα

-Δημιουργία δεδομένων προς άμεση χρήση από κρατικούς φορείς για αναδιάρθρωση καλλιέργειας εσπεριδοειδών, προσφέροντας πλεονεκτήματα όπως:

• Βελτίωση, διατήρηση εσπεριδοειδών καθώς και δημιουργία κινήτρων για εγκατάσταση νέων φυτειών από παραγωγούς λόγω περιορισμού κόστους συντήρησης καλλιέργειας
• Τεχνογνωσία νέων πρωτοκόλλων προς διάθεση σε κρατικούς φορείς ελέγχου του ΥπΑΑΤ κ.α.
• Πρώτη εκτενής μελέτη χαρτογράφησης παρουσίας-επιδημιολογίας ιοειδών και πρωτόκολλα διάγνωσης περιορίζοντας τις απώλειες φυτικού κεφαλαίου από μη χαρακτηρισμένα ως τώρα παθογόνα αίτια και εμμέσως ως απαραίτητα δεδομένα για την εφαρμογή εθνικής στρατηγικής για αειφόρο διαχείριση αντιμετώπιση του CTV

-Ενισχύεται η επιχειρηματικότητα και η ανταγωνιστικότητα των συνεργαζόμενων επιχειρήσεων:

• Αύξηση παραγωγής και διακίνηση υγιούς ΠΥ φυτωρίων, χωρίς μεγάλες επενδύσεις ελέγχων φυτοϋγείας λόγω αξιοποίησης των υποδομών ερευνητικών φορέων
• Προτείνονται κατάλληλα υποκείμενα-ελληνικές ποικιλίες για περιορισμό προσβολής από ιώσεις σε συνδυασμό με μελέτες παθογένειας σε ιοειδή με σκοπό την μακροπρόθεσμα ανάδειξη και αξιοποίησή τους από παραγωγούς και επιχειρήσεις χαράσσοντας νέους στόχους παραγωγής και οικονομικές πολιτικές
• Βελτίωση αναγραφόμενων προδιαγραφών ετικέτας εμπορικών σκευασμάτων αυξάνοντας την εγχώρια και διεθνή ανταγωνιστικότητα τους
• Διασύνδεση αποτελεσμάτων ηλεκτρονικών παγίδων σε συστήματα συνεργαζόμενων φορέων μακροχρόνια αξιοποίηση τους και από άλλες επιχειρήσεις

-Δημιουργούνται συνολικά νέες θέσεις εργασίας στον τομέα της έρευνας και για προσωπικό υποστήριξης σε όλους τους φορείς, Δικτύωση και διεύρυνση συνεργασιών μεταξύ ερευνητικών φορέων και επιχειρήσεων, Παροχή υψηλής ποιότητας και ασφάλειας τελικό προϊόν στον καταναλωτή, Προστασία του περιβάλλοντος περιορίζοντας τον αριθμό εφαρμογής εντομοκτόνων.

Συμπερασματικά το προτεινόμενο έργο οδηγεί στη διατήρηση εσπεριδοκαλλιεργειών περιορίζοντας προσβολές από ιώσεις αυξάνοντας τη δυνατότητα διάθεσης τους τόσο στην εγχώρια όσο και στην διεθνή αγορά, προστατεύει φυτογενετικούς πόρους, συμβάλει στη διακίνηση υγιούς ΠΥ φυτωρίων και προωθεί μέσα από τη μελέτη επίδρασης εμπορικών σκευασμάτων και αγροτικών συστημάτων πληροφορικής να φέρει κοντά επιχειρήσεις με ερευνητικούς φορείς, δίνοντας μια νέα προσέγγιση σε θέματα συνεργασιών στον ιδιωτικό τομέα. (λεπτομερής περιγραφή στη Συνοπτική Έκθεση)